தமிழ் மொழியில் காணப்படும் ஒரு இலக்கிய வகை கலம்பகம். கலம்பகம் என்பதற்குக் கலவை என்ற பொருளும் உண்டு. சங்க நூல்களில் ஒன்று பெரும்பாணாற்றுப்படை. இந்நூலில்,
பல்பூ மிடைந்த படலைக் கண்ணி (174)
(பல் = பல; பூ = பூக்கள்; மிடைந்து = கலந்து)
என்று ஓர் அடி வருகின்றது.
இதற்கு, பலவாகிய பூக்கள் கலந்து கட்டப்பட்ட கலம்பக மாலை என்று நச்சினார்க்கினியர் பொருள் கூறுகின்றார்.
பல பூக்களைக் கலந்து கட்டிய மாலை. ஆகையால் கலம்பக மாலை என்கிறார்.
இப்பொழுது நாம் பல வகையான பூக்களைச் சேர்த்துக் கட்டிய மாலையைக் கதம்பம் என்கிறோம். இதுவே கலம்பகம் என்று வழங்கப்பட்டது எனலாம்.
பல்வேறு பூக்களால் ஆன மாலை கலம்பகம் எனப்படுகிறது. அதுபோலப் பல்வேறு உறுப்புக்களைக் கலந்து இயற்றிய நூல் கலம்பகம் என்று அழைக்கப்படுகின்றது எனலாம்.
நவநீதப் பாட்டியல், கலந்து பாடுவது கலம்பகம் என்கின்றது.
கலம்பகம் என்ற சொல் இரண்டு சொற்களின் கூட்டு ஆகும். கலம்பு + அகம் = கலம்பகம் என்றும், கலம் + பகம் = கலம்பகம் என்றும் இந்தச் சொல்லைப் பிரிக்கலாம்.
பல்வேறு வகையான உறுப்புகள் இந்த இலக்கிய வகையில் அகத்தே - உள்ளே - கலந்து வருவதால் கலம்பகம் என்று அழைக்கப்படுகின்றது.
கலம் என்றால் 12 என்று பொருள். பகம் என்றால் பகுதி அல்லது பாதி என்று பொருள். இங்கும் பன்னிரண்டின் பகுதி ஆறு ஆகும். எனவே, 12 + 6 = 18. இந்த இலக்கிய வகையில் 18 உறுப்புகள் கலந்து வருவதால் கலம்பகம் என்று பெயர் பெறுகின்றது எனலாம்.
கலம்பக இலக்கிய வகையின் முதல் நூல் நந்திக்கலம்பகம் ஆகும். இந்நூலின் காலம் கி.பி. ஒன்பதாம் நூற்றாண்டு. இந்த நூலின் பாட்டுடைத் தலைவன் மூன்றாம் நந்திவர்மன் என்ற மன்னன் ஆவான். இந்த நூலைத் தொடர்ந்து பல கலம்பக நூல்கள் இயற்றப்பட்டுள்ளன.
கலம்பக இலக்கிய வகையின் இலக்கணம் கூறும் பாட்டியல் நூல்கள் பிரபந்த மரபியல், சிதம்பரப் பாட்டியல், இலக்கண விளக்கம், தொன்னூல் விளக்கம், முத்து வீரியம், பிரபந்த தீபிகை ஆகிய பாட்டியல் நூல்கள் பதினெட்டு உறுப்புகளைச் சுட்டுகின்றன. ஆனால், இந்த உறுப்புகளிடையே வேறுபாடுகளும் காணப்படுகின்றன.
எனவே, அவற்றைத் தொகுத்துப் பார்க்கும்போது பாட்டியல் நூல்கள் குறிப்பிடும் கலம்பக உறுப்புகள், புயம், அம்மானை, ஊசல், களி, மறம், சித்து, காலம், மதங்கி, வண்டு, மேகம், சம்பிரதம், தவம், பாண், கைக்கிளை, ஊர், தழை, இரங்கல், தூது, குறம், தென்றல் என்ற இருபது என்பது தெரிய வருகின்றது.
பாட்டியல் நூல்களின் ஆசிரியர்கள் தம் காலத்தில் காணப்பட்ட கலம்பக நூல்களைப் பார்த்தே இலக்கணம் கூறியுள்ளனர். ஆனால், இலக்கியங்களை இயற்றும் புலவர்கள் தம் புலமைத் திறனையும் கற்பனைத் திறனையும் இடம் பெறச் செய்வர். எனவே, பிற்காலத்தில் தோன்றும் இலக்கியங்கள், முன்பு கூறிய இலக்கண விதிகளிலிருந்து சிறிது மாறுபட்டுக் காணப்பட வாய்ப்பு உள்ளது.
இவ்வகையில், பாட்டியல் நூல்கள் கூறும் கலம்பக இலக்கிய வகையின் உறுப்புகளில் சில மாற்றங்கள் பிற்காலத்தில் ஏற்பட்டுள்ளன. எனவே, பிற்காலத்தில் தோன்றிய கலம்பக இலக்கிய வகை நூல்களில் ஆற்றுப்படை, இடைச்சியார், கீரையார், வலைச்சியார், கொற்றியார், பிச்சியார், யோகினியார், பள்ளு, மடக்கு, வெறிவிலக்கல், பாத வகுப்பு என்பன உறுப்புகளாக அமைந்துள்ளமையை அறிய முடிகின்றது.
பொதுவாகக் கலம்பக உறுப்புகள் பதினெட்டு என்று கூறப்படும் நிலை உள்ளது. சில நூல்களில் பதினெட்டுக்கும் அதிகமான உறுப்புகள் காணப்படுகின்றன. இதைப் போன்றே சில கலம்பக நூல்களில் பதினெட்டுக்கும் குறைவான உறுப்புகள் இடம் பெறக் காணலாம். சான்றுகளாக ஆளுடைய பிள்ளையார் திருக்கலம்பகம், தில்லைக் கலம்பகம் என்பனவற்றைக் கூறலாம்.